Pomen vidovdanskim mučenicima i pripadnicima “Mlade Bosne”

Izvor: Srna

U pravoslavnoj kapeli vidovdanskih heroja, na groblju Svetih arhanđela Georgija i Gavrila u Sarajevu danas, na Vidovdan, služeni su lutirgija i pomen vidovdanskim mučenicima, a potom položeni vijenci na grob Gavrila Principa.
Gradonačelnik Istočnog Sarajeva Ljubiša Ćosić rekao je nakon pomena i polaganja vijenca da je malo naroda na svijetu koji imaju slavu kao Srbi koja se veže velikim dijelom za današnji dan – Vidovdan, od Kosova pa do danas. 

“Od 1389. godine slava je vezana za taj dan, kada su Srbi izabrali, kao što i narodni pjesnik kaže `Carstvo nebesko, umjesto carstva zemaljskog`. Međutim, nije to samo jedan dan, imamo mnogo vidovdana kada su sudbonosne odluke za srpski narod donošene”, naveo je Ćosić.

Prema njegovim riječima, u kapeli vidovdanskih heroja leže kosti istinskih mučenika koji su se borili ne samo za slobodu Srba, nego svih naroda koji žive na ovom području.

“To uvijek treba isticati – Gavrilo Princip, `Mlada Bosna`, mladobosanci i svi vidovdanski mučenici koji počivaju ovd‌je vjerovali su u slobodu Srba i svih naroda koji žive na ovim prostorima. Za tu slobodu su i stradali i ona je je pokrenula talas oslobađanja naroda od austrougarskog okupatora”, istakao je Ćosić.

On je napomenuo da su brojna mjesta gd‌je Srbi danas treba da budu sabrani u crkvama, da vjeruju u jedinstvo, slogu i ljubav, ali najznačajniji su Kosovo i Metohija i Sarajevo, kao dva najstradalnija mjesta.

“Samo prije 33/34 godine, ovo je bio grad koji je bio drugi po broju Srba na kugli zemaljskoj nakon Beograda. Danas ih je ovd‌je jako malo, ali mi dođemo da sačuvamo uspomene na Gavrila Principa, mladobosance, sve one koji su stradali na ovom prostoru vjerujući za slobodu”, naglasio je Ćosić.

On je podsjetio da je kapela vidovdanskim herojima na groblju Svetih arhanđela Georgija i Gavrila sazidana od spomenika Srba koji su vijekovima sahranjivani na groblju na Marin Dvoru. 

Liturgiji i pomenu prisustvovali su, između ostalih, predstavnici grada i institucija Istočnog Sarajeva, Ambasade Srbije u BiH, Srednje škole “28. juni” iz Istočnog Novog Sarajeva, brojnih udruženja, kao i vjernici i poštovaoci “Mlade Bosne” i Gavrila Principa. 

Pomen u kapeli Vidovdanskih heroja dio je manifestacije “Principovi dani” koja se godinama, u spomen na Gavrila Principa, održava u Istočnom Novom Sarajevu. 

Na današnji dan 1914. godine član “Mlade Bosne” Gavrilo Princip izvršio je atentat na austrougarskog prestolonasljednika Franca Ferdinanda u Sarajevu, u kojem je od posljedica slučajnog ranjavanja preminula i njegova supruga Sofija Hotek.

Sarajevski atentat poslužio je austrougarskim vlastima za vojnu invaziju na Srbiju, što je dovelo do Prvog svjetskog rata.

Članovi “Mlade Bosne” izvršili su atentat u znak protesta protiv austrougarske okupatorske politike i iz težnje većinskog srpskog naroda za oslobođenje i ujedinjenje.

Svi atentatori su uhapšeni i suđeno im je od 12. do 28. oktobra 1914. godine.

Posmrtni ostaci vidovdanskih heroja sakupljeni su po zatvorima zemalja bivše Austrougarske monarhije u kojima su tamnovali, nakon čega su 7. jula 1920. godine sahranjeni u zajedničkoj grobnici u Sarajevu.

Spomen-kapela posvećena vidovdanskim herojima otvorena je 19 godina kasnije. Na kapeli su ispisani stihovi crnogorskog pjesnika Petra Drugog Petrovića Njegoša: “Blago onom ko dovijeka živi, imao se rašta i roditi”.